TRICHINOSIS (Trişin)

Çoğunlukla 1 yıl içinde kireçleşen (kalsifiye olan) bu kurtçuklar bazan da yıllarca canlı kalabilirler. Hatta 30 yıl canlı olarak kalanlar bildirilmiştir. Ender olarak bir kapsülde 1 den fazla kurtçuk bulunabilir. Konak organizma, bunların bulunduğu etleri yediği zaman enfeksiyonu alır.

Kalsifiye olmuş larva

PATOGENEZ VE KLİNİK BELİRTİLER:

Hastalığın kuluçka süresi 2 – 30 gündür. Az miktarda parazit almış olanlarda belirtiler görülmeyebilir. Parazit fazla miktarda alınmışsa belirtilerin şiddeti artar ve aşağıdaki semptomlar görülebilir.

Barsakta yerleşen erişkin parazitlerin etkisiyle barsak mukozasında hemorajiler (kanama), ödem, ve barsakların yaralanması ve bunun sonucunda da ishal, bulantı ve kusma görülebilir. Ateş 40 C’ye çıkar, kolerayı andıran ishal ve sancı görülür. (Enfeksiyon etkeninin alınışından 1 – 2 gün sonra)

İleri belirtiler; kontamine etin yenmesinden 2 – 8 hafta sonra başlar.

Kurtçuklar, vücuttaki göçleri sırasında akciğerden geçerken bu organda hemorajilere ve ödeme neden olduğundan pnömoni belirtileri (40 dereceye varan ateş yükselmesi, bas ağrısı, terleme, öksürük, gözlerin yaşlanması, yüzde ödem ve deride döküntüler ve kaşıntı) görülebilir. (1 – 6 veya 4 – 8. haftalarda)

Trichinosis olarak adlandırılan klinik tabloda patolojik değişiklikler çizgili kaslarda görülür ve kaslarda ağrı ve duyarlılık belirir, hastanın ateşi yükselir. Kurtçuk kalp kasına yerleştiğinde, bazen elektrokardiyogram ile de saptanabilen geçici patolojik değişmeler, a-ritmler ve kalp kaslarının harabiyeti meydana çıkabilir. (3 – 6. haftalarda)

Çok ender olarak merkezi sinir sisteminin tutulmasıyla menenjit ya da ansefalit belirtileri görülebilir

Göze yerleşme durumunda göz dışı ödem belirir. (1 – 2. haftada)

Kaslarda bulunan larvalar, başka bir hayvanın bağırsaklarına gelip erişkin şekillerini kazanmadıkları taktirde etraflarını saran kapsül içinde ölürler. Yağ dejenerasyonuna uğrar ve sonra da kireçleşirler. Yapılan araştırmalara göre; trişin larvalarının domuz etinde 10 – 30 sene, insan kaslarında ise 20 – 25 sene yaşadıkları ve yayılma kabiliyetlerini taşıyarak canlı kaldıkları anlaşılmıştır.

HASTALIĞA YAKALANMA:

Trichinella, yaşamını genellikle fareler arasında geçiren bir helminttir. Domuzlar, trişinli et ve diğer et artıklarını veya trişinli fare, sıçan, tilki, köpek ve buna benzer hayvan kadavralarını yiyerek hastalığa yakalanırlar. İnsanlar, iyi muayene edilmemiş trişinli domuz veya at etinden yapılan çiğ köfte, sucuk, pastırma, hamburger vb. et ürünlerini yiyerek trişinleri alır ve hastalığa yakalanırlar.

HASTALIKTAN KORUNMA:

Larvalar; 2 – 4 C’de bekletilen enfekte domuz ve at etlerinde 250 gün, 15 C’de 15 gün, 22 – 25 C’de 3 gün, salamura etlerde 30 gün canlı kalırlar. 70 C’lik ısıda kısa süre içinde ölürler. Kaynatma ve ince dilimlenmiş etin ızgarada iyi pişirilmesi, yağda kızartma etkeni yok eder. Enfekte etlerden yapılan sucuk, pastırma, salam, jambon, çiğ köfte gibi yiyeceklerden kaçınmak gerekir. Tuz, baharat, etin kurutulması, tütsüleme, mikrodalga gibi yöntemler enfeksiyon etkenine etki etmez.

TEŞHİS:

Laboratuvarlarda yapılan gaita ve bazı serolojik ve biyokimyasal kan testleri hastalığın varlığını ortaya çıkarmaktadır. Patolojik teşhiste kas biyopsisi uygulanmaktadır.